مضامین مشترک‌ در گلستان ‌سعدی ‌و امثال ‌و حکم ‌عربی‌

Authors

  • حمیده‌ نوح ‌پیشه‌ دانشجوی دورة دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
  • لیلا سید قاسم‌ دانشجوی دورة دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
  • مصطفی ‌موسوی استادیار دانشگاه تهران
Abstract:

آثار ادبی‌از دیرباز منعکس‌کنندة ‌‌ارتباط ‌و تعاطی ‌فرهنگی‌ جوامع‌ بوده‌ است‌. میزان ‌این تأثیر متقابل ‌به ‌نوع ‌آثار و دانش ‌و آگاهی‌صاحبان ‌اثر بستگی‌دارد. گلستان‌ سعدی‌ که نمونة مثالی ‌هنر کلامی ‌فارسی‌در حوزة ‌‌نثر و نظم‌ به ‌شمار میرود به‌ لحاظ‌ محتوا نیز مجموعة‌ ‌بی‌نظیری‌ از مضامین ‌نغز است ‌که‌ حاصل‌ ذوق‌، علم‌ و تجربة ‌صاحب‌آن ‌است‌. با تسلّطی ‌که ‌سعدی‌ بر زبان ‌و ادب ‌عربی ‌دارد، بدیهی‌ است‌ که ‌از آثار ادب ‌عربی ‌متأثر شده ‌باشد همچنان‌ که‌ آثار عربی ‌نیز متأثر از زبان ‌و فرهنگ ‌ایرانی ‌بوده‌است‌. عبارتهای ‌کوتاه و پرمعنای‌ گلستان‌ که ‌در موارد بسیاری ‌حکم ‌مثل ‌پیدا کرده ‌است ‌شباهت ‌زیادی ‌به ‌امثال ‌و حکم‌ عربی‌دارد. این ‌امر مدّتهاست ‌مورد توجّه‌ سعدی ‌پژوهان ‌بوده‌است ‌که ‌در آثار متعددی ‌به خصوص ‌شرحهای گلستان‌ و بوستان‌ آن‌ را نمایانده‌اند. در این پژوهش سعی بر این ‌است‌ شباهتهای ‌بسیاری ‌که بین ‌امثال ‌و حکم ‌عربی ‌و مطالب‌ گلستان‌ وجود دارد و ‌تاکنون‌ به‌آنها اشاره ‌نشده مورد بررسی قرار گیرند‌. یافتن ‌این‌مشابهت‌ها و درک ‌آنها از جنبه‌های ‌مختلف‌ هنریِ ‌لفظی ‌و معنایی‌مطمئناً به‌ خواندن ‌و فهم‌ گلستان‌ سعدی‌ کمک ‌شایان‌ توجهی‌خواهد کرد. در این‌ مقاله دست کم ‌‌پنجاه مورد مضامین‌مشترک‌ گلستان‌ و امثال‌ و حکم ‌عربی‌ نشان ‌داده ‌شده‌ که ‌پیش ‌از این ‌به‌ آنها اشاره‌ای ‌نشده‌است

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مضامین مشترک در گلستان سعدی و امثال و حکم عربی

آثار ادبی از دیرباز منعکس کنندة ارتباط و تعاطی فرهنگی جوامع بوده است . میزان این تأثیر متقابل به نوع آثار و دانش و آگاهی صاحبان اثر بستگی دارد. گلستان سعدی که نمونة مثالی هنر کلامی فارسی در حوزة نثر و نظم به شمار میرود به لحاظ محتوا نیز مجموعة بی نظیری از مضامین نغز است که حاصل ذوق ، علم و تجربة صاحب آن است . با تسلّطی که سعدی بر زبان و ادب عربی دارد، بدیهی است که از آثار ادب عربی متأثر شده باشد...

full text

تحلیل امثال و حکم عربی طوطی‌نامه نخشبی و تطبیق با امثال و حکم فارسی

«طوطی نامه» اثر ضیاء الدّین نخشبی است. نخشبی از عارفان و نویسندگان مشهور قرن هشتم است. این کتاب که از آثار قرن هشتم است، از مجموعه داستان‌های عامیانه تشکیل یافته است. نخشبی احاطه وسیعی به زبان عربی و مخصوصاً امثال و حکم عربی داشته است و برای مزیّن کردن نثر کتاب خویش، به تناسب حکایات، امثال و حکم را به کار برده است. تعدّد مثل‌ها به حدی است که در بیش‌تر صفحات از آن‌ها برای ...

full text

تحلیل امثال و حکم عربی طوطی‌نامه نخشبی و تطبیق با امثال و حکم فارسی

«طوطی نامه» اثر ضیاء الدّین نخشبی است. نخشبی از عارفان و نویسندگان مشهور قرن هشتم است. این کتاب که از آثار قرن هشتم است، از مجموعه داستان‌های عامیانه تشکیل یافته است. نخشبی احاطه وسیعی به زبان عربی و مخصوصاً امثال و حکم عربی داشته است و برای مزیّن کردن نثر کتاب خویش، به تناسب حکایات، امثال و حکم را به کار برده است. تعدّد مثل‌ها به حدی است که در بیش‌تر صفحات از آن‌ها برای ...

full text

مضامین نهج‌البلاغه در گلستان سعدی

در تمام فرهنگ‌ها و زبان‌ها، کتاب‌های آسمانی اصلی‌ترین آبشخور فکری پیروان آن ادیان بوده است و چون معجزة جاوید پیغمبر اسلام قرآن مجید (سخن) بوده، تأثیرگذاری آن بر افکار مسلمانان در خلق آثار ادبی از کتب آسمانی ادیان دیگر آشکارتر است. پس از قرآن مجید، سخنان رسول اکرم(ص) و امامان و پیشوایان دین، بیشترین تأثیر را بر آراء و افکار و خلق آثار ادبی شاعران و نویسندگان مسلمان داشته است. با آنکه محقّقان مکرّر...

full text

مضامین اخلاقی و تعلیمی مشترک در شعر زهیر و سعدی

زهیر بن ابی سلمی ربیعه بن رباح المزنی،  در عصر جاهلی، حکیم‌الشّعراء و در میان ائمّۀ عرب، افضل شاعران بود. او در مدیح و حکمت برجسته بود و وظیفۀ شعر را تعلیم و هدایتگری می‌دانست. زهیر عمر خود را در دلسوزی و پند و اندرز و حق‌گویی و خیرخواهی گذراند و در اشعارش مفاهیم تعلیمی و اخلاقی به‌ویژه در معانی نکوهش و زهد سخت آشکار است. زهیر با تأثیر از محیط زندگی و شخصیت خود، برترین معیارهای اخلاقی و انسانی را...

full text

بازشناسی منابع حکمت های عربی کتاب امثال و حکم دهخدا

در «امثال و حکم» دهخدا حکمت و امثال عربی بسیاری وجود دارد که به منبع آنها اشاره نشده و یا به اشخاصی غیر از صاحبان اصلی آنها نسبت داده شده است. بخشی از این اقوال حکیمانه که دهخدا آنها را از منابع فارسی مثل مرزبان نامه، قابوس نامه و ...، نقل کرده است، متعلق به فرزانگان و حکیمان ایرانی قبل از اسلام است که به طرق مختلف وارد فرهنگ عربی شد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 3

pages  201- 224

publication date 2012-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023